Sítrónuverbena (Aloysia citrodora) er ilmandi jurt sem er upprunnin frá Suður-Ameríku og er þekkt fyrir ferskan sítrónuilm sinn og margs konar notkun í matargerð, ilmkjarnaolíum og jurtalækningum. Hún er fjölær í hlýrri loftslagi en í köldum löndum er hún oft ræktuð sem einær planta eða geymd innandyra yfir veturinn.
Til þess að rækta sítrónuverbenu á sem árangursríkastan hátt þarf að velja stað með mikilli sól. Hún þarf vel framræstan jarðveg sem er ríkur af lífrænum efnum, en þó frekar léttur til að koma í veg fyrir vatnssöfnun. Þegar plantað er í pott er mikilvægt að velja djúpan pott með góðu dreni, þar sem rætur plöntunnar þurfa nægt rými.
Vökvun er lykilatriði í ræktun sítrónuverbenu, en hún þolir illa of mikið vatn. Best er að leyfa moldinni að þorna aðeins á milli vökvana til að koma í veg fyrir rótarfúa. Í heitu og þurru loftslagi getur þurft að vökva oftar. Á veturna ætti að draga verulega úr vökvun og þá sérstaklega ef plantan er geymd innandyra.
Ef plantað er í garðinn, þarf að huga að því að sítrónuverbena er ekki frostþolin. Í svæðum þar sem hitastig fer undir frostmark á veturna er gott að færa hana í pott og geyma hana innandyra í björtu rými yfir kaldasta tímann. Ef hún er skilin eftir úti er hægt að klippa hana niður og þekja rótarsvæðið með laufum eða hálmi til að vernda hana fyrir frosti.
Klipping er mikilvæg til að viðhalda heilbrigði og þéttleika plöntunnar. Hún vex hratt og getur orðið gisin ef hún er ekki klippt reglulega. Best er að klippa hana eftir blómgun til að örva nýjan vöxt og halda henni í fallegu formi. Ef hún er ræktuð innandyra eða í potti er hægt að klippa hana oftar til að stjórna stærðinni.
Til þess að viðhalda kraftmiklum vexti má gjarnan gefa henni lífrænan áburð á nokkurra vikna fresti á vaxtartímabilinu. Of mikil næring getur þó valdið því að plantan verður of mjúk og missir ilmstyrk sinn. Best er að nota áburð sem er ríkur af köfnunarefni í upphafi vaxtar en minna af honum þegar blómgun hefst.
Fjölgun sítrónuverbenu er auðveldust með græðlingum. Best er að taka ferska sprota, fjarlægja neðstu blöðin og setja þá í raka mold eða vatn þar til þeir mynda rætur. Eftir það má planta þeim í pott eða garð og gæta þeirra eins og fullorðinna plantna.
Þegar sítrónuverbena er ræktuð í þeim tilgangi að nýta hana í te eða matargerð er best að tína laufblöðin að morgni þegar ilmolían er í hámarki. Blöðin má nota fersk eða þurrkuð, og þau halda bragði sínu vel ef þau eru þurrkuð við lágt hitastig í skugga.
Ef plantan missir laufin á veturna er það eðlilegt, sérstaklega ef hún er geymd við lægra hitastig. Hún fer í hvíldarstig og mun vaxa aftur þegar hitastig hækkar og birtan eykst. Á þessum tíma þarf að vökva mjög lítið og forðast áburð.
Skordýr sækja almennt ekki mikið í Sítrónuverbena en hún getur þó stundum orðið fyrir ágangi af blaðlúsum eða köngulóarmítlum, sérstaklega ef hún er ræktuð innandyra. Þvo má laufblöðin með volgu vatni eða nota milda sápu til að losna við þessi meindýr ef þeirra verður vart.
Með réttri umhirðu getur sítrónuverbena lifað í mörg ár og veitt bæði fagurt útlit og yndislegan sítrónuilm í garðinn, á svalirnar eða í eldhúsið